آموزش مدیریت استان فارس

می‌توان فاطمه را از محبوبترین شخصیت‌ها در نزد شیعیان نامید، بسیاری از شیعیان برای وی مقامی والا قائلند و معتقدند که فاطمه (درود خداوند بر او) جبرئیل را می‌دیده‌است و حتی پس از فوت حضرت محمد، از او گونه‌ای از وحی را دریافت می‌نموده‌است که البته کیفیت این وحی با قرآن متفاوت بوده، تمامی آن، در مصحف فاطمه گرد آوری شده‌است که نزد امامان شیعه بوده‌است.[۱] از همین روی او را محدثه لقب می‌دهند، آنچنانکه مریم را نیز محدثه مینامند.

برخی از مسلمانان به وی لقب «مریم دوم» یا «مریم کبری» نیز داده‌اند. به عقیده بسیاری از مسلمانان خدیجه (سلام الله) مادر فاطمه (علیها سلام) نیز همچون فاطمه از بهترین زنان و مقدس‌ترین زنان تاریخ بشمار می‌آید. این دو در امور اسلامی و اخروی مربوط به زنان، نقش مهمی را ایفا می‌نمایند. همچنین امامان شیعه و سادات از طریق فاطمه و علی ابن ابی‌طالب از نسل محمد مصطفی به حساب می‌آیند.[۲] تا آنجا که در طول تاریخ به فرزندان فاطمه، «پسران رسول خدا» (ابن رسول‌الله)، گفته می‌شده‌است.

اینکه اهل بیت بعقیده شیعیان، فقط فاطمه و همسر و فرزندانش محسوب گردند یا به‌نظر اکثر اهل سنت شامل زنان محمد نیز گردد، به‌ هرحال فاطمه را از تقدیس و طهارتی که قرآن برای اهل بیت برشمرده، مستثنی نخواهد کرد. این آیه از قرآن تاکید دارد که «خواست خداوند بر این است تا هرگونه پلیدی و ناپاکی را از اهل بیت دور نماید و ایشان را پاک‌ترین پاکان قرار داده‌است.[۳]

از محمد بن علی (درود خداوند بر او)، امام پنجم شیعیان روایت شده: خداوند فاطمه زهراء را از جهل و پلیدی جدا نموده‌است، لذا «فاطمه» نام گرفته‌است. سپس ادامه دادند: به خدا قسم، خداوند در عالم پیمان و عهد (عالم ذر) فاطمه را از جهل و پلیدی جدا کرده‌است.[۵]

صدیقه

به زنی صدیقه گویند که بسیار راستگو باشد. زنی که هم در عمل، هم در گفتار و هم در اعتقادات و ایمان صادق باشد.

از علی بن موسی (امام هشتم شیعه)، روایت شده: فاطمه زهرا زنی «بسیار راستگو» بود و شهیده از این دنیا رفت.[۶]

عایشه گوید: کسی را راستگوتر از فاطمه زهرا، غیر از پدرش (پیامبر اسلام) ندیدم.[۷]

مبارکه

بَرَکَتْ یعنی فایدهٔ ثابت.[۸]

عبداللَّه بن سلیمان می‌گوید: اوصاف پیامبر اسلام را در انجیل خواندم که او زیاد نکاح می‌کند و نسل کمی خواهد داشت و نسل او از «دختری مبارک» به وجود خواهد آمد که برای او خانه‌ای در بهشت آماده گشته‌است….[۹]

طاهره

طاهرة یعنی زن پاکیزه از نجاست و نقص.

باقر، امام پنجم شیعیان، از پدران خود نقل کرد: فاطمه زهرا چون از هرگونه پلیدی و گناه پاک بود، «طاهره» نامیده شد.هرگز فاطمه زهرا خون حیض و یا خون نفاس ندید.
آیهٔ تطهیر که در وصف پاکی اهل‌بیت نازل شده‌است، این گونه می‌گوید: «إنّمإ؛ّ یرید اللَّه لیذهب عنکم الرجس أهل البیت و یطهّرکم تطهیراً»، همانا خدا چنین می‌خواهد که رجس و هر آلودگی را از شما خانوادهٔ نبوت ببرد و شما را از هر عیب، پاک و منزه گرداند.[۱۰]

زکیه

زَکیّة در لغت پاکیزه بودن و رشد و نمو را معنی می‌دهد. پاکیزه بودن از هرگونه رجس، گناه و یا صفات رذیله، که در شرح نام «طاهره» آمده.

مباهات علی بر همسری با فاطمه زهرا «من شوهر بتول، سرور زنان عالم هستم. فاطمه‌ای که اهل تقوا، پاکدامنی و نیکوکاریست، او که از طرف خداوند هدایت شده‌است، دوست، دوست خداست، بهترین دختر و فرزند پیامبر خداست، ریحانهٔ پیامبر اکرم است…» [۱۱] «… درود بر تو ای زن با فضیلت! و ای زنی که از هر آلودگی خود را پاک نموده‌ای.»[۱۲]

راضیه

فاطمه دارای صفت رضا بود، یعنی هر سختی و مصیبت و رنجی را که خداوند برای او مقدر کرده بود، تحمل می‌کرد و به آن راضی بود.

جابر بن عبداللَّه گوید: پیامبر اسلام وارد منزل فاطمه زهرا شد در حالی که عبایی از پشم شتر بر دوش حضرت فاطمه بود و با دست آسیا می‌کرد. پیامبر نگاهی به فاطمه زهرا نمود و فرمود: عجله کن و تلخیهای دنیا را تحمل کن تا فردا (در بهشت) به نعمتهای آخرتی نائل گردی، چرا که خداوند بر من نازل کرده‌است که آنقدر پروردگارت به تو می‌بخشد که تو راضی شوی، و لسوف یعطیک ربّک فترضی.» [۱۳]

مرضیه

فاطمه دارای صفت رضا بود، یعنی هر سختی و مصیبت و رنجی را که خداوند برای او مقدر کرده بود، تحمل می‌کرد و به آن راضی بود. «مرضیه» بود، یعنی در این مقام به درجه‌ای رسیده بود که خداوند نیز اعمال او را تأیید می‌کرد و از تمامی اعمال او راضی بود.

عبدالرحمن بن المثنی گوید: به امام صادق گفتم: فدایتان شوم چرا فرزندان امام حسین بر فرزندان امام حسن برتری دارند (فرزندان امام حسین امام قرار گرفتند اما فرزندان امام حسن چنین نشدند) در حالی که هر دو از یک پدر و مادر هستند. جبرئیل بر پیامبر نازل شد و گفت: خداوند فرزندی به شما خواهد داد که امتت پس از شما او را خواهند کشت. پیامبر اسلام به جبرئیل فرمود: به چنین فرزندی نیاز ندارم و سه مرتبه این کلام را تکرار فرمود و سپس علی را در جریان این سخن قرار داد که جبرئیل از طرف خداوند به او خبر داده‌است که پسری برای تو به دنیا می‌آید، امتم بعد از من او را می‌کشند حضرت علی عرضه داشت: ای رسول خدا! چنین فرزندی را نمی‌خواهیم. سه مرتبه این کلام را به حضرت علی فرمود و سپس افزود: امامت و وراثت باید از طریق فرزندان همین پسر شهید منتقل گردد پس به دنبال فاطمه فرستاده و به او پیام داد: خداوند بشارت پسری را می‌دهد که امتم پس از من او را می‌کشند فاطمه عرضه داشت: پدر جان! به چنین فرزندی احتیاجی ندارم سه مرتبه این سخن تکرار شد، پس از آن پیامبر به فاطمه خبر داد که امامت و وراثت باید از طریق همین فرزند منتقل گردد. فاطمه زهرا به پدر گفت: راضی به رضای خداوند هستم (اگر او چنین می‌خواهد من حرفی ندارم) پس فاطمهٔ زهرا به امام حسین باردار گردید و بعد از شش ماه به دنیا آمد (هیچ نوزادی شش ماهه زنده نمانده مگر امام حسین و حضرت عیسی).[۱۴]

محدثه

نام محدثه دارای دو تلفظ است:

۱) «محدثه» به فتح دال، یعنی زنی که برای او حدیث گفته می‌شد. فرشتگان با فاطمه زهرا سخن می‌گفتند. محدثه جزو زیباترین القاب آن حضرت بوده و چه زیباست کسی که فرشته ها او را برای مصاحبت برانگیزند ….

جعفر صادق فرمود: فاطمه را «محدثه» گویند، چون ملائکه از آسمان به پایین می‌آمدند و همانگونه که ملائکه با حضرت مریم سخن می‌گفتند، با حضرت زهرا نیز سخن می‌گفتند. شبی حضرت از فرشتگان سؤال نمود: آیا برترین زن عالم، حضرت مریم دختر عمران نیست؟ فرشتگان عرضه داشتند: حضرت مریم سرور زنان زمان خود بود، اما خداوند شما را برترین زن جهان قرار داده‌است، هم در زمان خودت و هم در زمان حضرت مریم و سرور همهٔ زنان از اول عالم تا آخر جهان.[۱۵]

محمد پسر ابوبکر گوید: وقتی آیه «و ما أرسلنا من قبلک من رسول و لا نبیّ و لا محدث» نازل شد من گفتم: آیا فرشتگان با غیر از پیامبران نیز سخن می‌گویند؟ «امام صادق فرمود: حضرت مریم پیامبر نبود ولی «محدثه» بود، یعنی فرشتگان با او سخن می‌گفتند. مادر موسی نیز محدثه بود، ولی پیامبر نبود. ساره همسر حضرت ابراهیم، محدثه بود، امّا پیامبر نبود. فرشتگان با او ملاقات نمودند و بشارت اسحاق و یعقوب را به او دادند. و فاطمه زهرا ملائکه را می‌دید و از آنها حدیث می‌شنید، اما پیامبر نبود[۱۶].

۲) «محدثه» بکسر دال یعنی زنی که برای دیگران نقل حدیث می‌کند.
زهراء

زهراء، مونث الزهراء است، که در لغت، درخشنده، روشن، معنی می‌دهد.

جابر از حسین سؤال کرد: چرا فاطمه را «زهراء» نامیده‌اند؟ او فرمود: خداوند فاطمه را از نور عظمت خود آفرید. وقتی فاطمه درخشید، زمین و آسمان را نورانی کرد. چشمهای ملائکه غرق نور شد و خداوند را سجده کردند و از روی تعجب گفتند: خداوندا! این چه نوری است؟ وحی شد که این یکی از نورهای من است، در آسمان جایش دادم و او را از طریق پیامبر متولد گردانیدم و او را بر همهٔ پیامبران برتری دادم و از آن نور، ائمهٔ هدی به وجود آمدند، تا دستورات مرا اجرا نمایند و مردم را هدایت کنند، آنها بعد از قطع شدن وحی، جانشینان من در زمین هستند[۱۷].

عایشه می‌گوید: شب هنگام، ما در نور صورت فاطمه زهرا خیاطی، پشم‌ریسی و بافندگی می‌کردیم و چون صورتی بسیار درخشنده داشت « زهراء» نامیده شد.[۱۸]